Odporność psychiczna „To cecha osobowości, która w dużym stopniu determinuje, na ile skutecznie radzimy sobie z wyzwaniami, stresorami i presją, niezależnie od okoliczności”. To plastyczna cecha osobowości, którą można wzmacniać, rozwijać (Clough&Strycharczyk).
W modelu 4C (Cloug i D. Strycharczyk) ogólna odporność psychiczna składa się z 4 komponentów:
- Kontrola/poczucie wpływu (Control) – przekonanie o tym, że kontroluje się swój los.
Ten obszar pokazuje, na ile czujesz, że masz wpływ na swoje życie. Są osoby, które uważają, że kształtują swoje życie, swój świat, swoje otoczenie. Inni twierdzą, że to co się dzieje wokół nich jest poza ich strefą wpływu.
- Poczucie wpływu na własne życie
Na ile uważasz, że kontrolujesz swoje życie? Czy wierzysz, że możesz wprowadzać skuteczne zmiany, masz wpływ na siebie, swoje środowisko, że jesteś w stanie wnieść nową wartość?
- Umiejętność zarządzania emocjami
W jaki sposób panujesz nad swoimi emocjami? Na ile je ujawniasz? Czy potrafisz zarządzać lękiem w trudnych sytuacjach?
- Zaangażowanie (Commitment) – wytrwałość w realizowaniu zadań
Obszar pokazuje, jak postrzegasz cele i zadania. Co mówisz i obiecujesz, a co rzeczywiście realizujesz i finalizujesz.
- Zorientowanie na ukończenie zdania
Na ile jesteś wytrwały, by zakończyć zaplanowane zadanie? Może zawsze kończysz to, do czego się zobowiązałeś? A może łatwo się rozpraszasz, niecierpliwisz lub jesteś za „pan brat” z prokrastynacją?
- Zorientowanie na cel
Na ile efektywnie planujesz, ustalasz priorytety? Jak dobrze jesteś zorganizowany? Czy Twoja domena to wyznaczanie ambitnych celów, które prowadzą do realizacji zaplanowanych efektów?
- Wyzwanie (Challenge) – postrzeganie wyzwania jako szansy
Obszar pokazuje, czy widzisz w wyzwaniu szansę, czy przede wszystkim problem i zagrożenie.
Niektórzy bardzo aktywnie szukają nowych wyzwań, jako okazji do rozwoju. Inni wolą pozostać w swojej strefie komfortu ze strachu przed porażką lub z niechęci do wysiłku.
- Podejmowanie ryzyka
Na ile jesteś zdeterminowany, by osiągnąć sukces? Być może rozkwitasz w środowisku obfitującym w wyzwania? Lubisz i potrafisz zarządzać ryzykiem? A może nie lubisz zmian, bo wiążą się z nimi problemy?
- Nauka poprzez doświadczenie
Należysz do tych, dla których trudne sytuacje i niepowodzenia to możliwość do nauki? A może jesteś w grupie osób, dla których porażka oznacza: „To nie dla mnie” I więcej nie próbujesz.
- Pewność siebie (Confidense) – wysoki poziom wiary w siebie
- Pewność siebie w relacjach interpersonalnych
Jak dobrze się czujesz w relacjach z innymi, w grupie? Jesteś asertywny? Na ile potrafisz wytrwać przy swoim zdaniu?
- Wiara we własne umiejętności
Na ile wierzysz, że masz właściwie umiejętności lub możesz je zdobyć? Na ile wiara w siebie wynika z zewnętrznych ocen, a ile z Twojego przekonania?